اخيرا دو متن منتشر شده كه قابل تأمل است:
جوک بسازیم تا توسعه نیابیم (متن كامل سخنرانی دكتر محسن رنانی، اقتصاددان، در رویداد تدایکس نقش جهان(
جوك‌ها دود هستند؛ آتش جاي ديگر است (مصاحبه دكتر تقي آزاد ارمكي، جامعه شناس در نقد ديدگاه دكتر رناني، در روزنامه دنياي اقتصاد)
به نظر من:
تبيين هاي دكتر رناني از پيامدهاي جوك ها قوي نيست، مكانيزم اثرها را نتوانسته بگويد. مثلا چه طور جوك هاي قوميتي موجب طول عمر پايين بنگاه ها و شركت ها مي شوند؟! به راحتي نمي شود پذيرفت كه يك عامل مهم همكاري نكردن در سرمايه گذاري و توليد مشترك اقوام، جوك ها هستند! يا نگراني زنان براي نامزدي مشاغل مهم...
نه اين كه جوك ها به عنوان بخشي از توليدات فرهنگ اثري نداشته باشند، ولي وزن و سهم آن ها را اين قدر زياد ديدن، به نظرم واقع بينانه نيست، اگرچه ممكن است چنين تبييني براي مخاطب سخنراني جذاب باشد! در حوزه اقتصادي عوامل كلان تري هستند كه مانع سرمايه گذاري و پيشرفت مي شوند.
من تا حدي با دكتر آزاد ارمكي موافقم. البته حرف هاي ايشان خيلي پراكنده و شتابزده است. شايد هم بعضي ملاحظات مانع از اين شده كه صريح تر حرف بزند. به هر حال اين كه ايشان سعي كرده علل ابداع و رواج جوك ها را تحليل كند، خوب است، اما ربطي به سخنان دكتر رناني ندارد. چون دكتر رناني در مقام تحليل پيامدها است. علل وپيامدها دو بحث جداگانه اند و در نقد سخني كه به پيامدها مربوط است نمي شود از علل حرف زد، بلكه بايد ادعاي رقيب براي پيامدها آورد. حالا البته شايد علت اش اين بوده كه دكتر آزاد فكر كرده حالا كه بحث جوك سازي مطرح شده فرصت خوبي است براي تحليل علل.
من فكر ميكنم دو تا چيز لازم داريم كه نيست: يكي فضاي باز براي صحبت كردن همه و ديده و شنيده شدن شان، و يكي هم امكان شبكه شدن و فعال شدن آدم ها با علايق مشترك (نهادهاي مدني). يعني دو تا عرصه مهم براي كنشگري مردم به قدر كافي وجود ندارد. فكر مي كنم پيامد اين وضعيتِ بسته بودن دست و پاي مردم اين ها است: جوك ساختن، يك جاهايي در مجامع حرف هاي بي ربط زدن (مثلا اعتراض سياسي در مجمع ادبي، مطالب به دردنخور در شبكه هاي اجتماعي رد و بدل كردن)، شايعه ساختن، تحريك كردن همديگر، غر زدن و مانند اين ها. اين ها سوپاپ هاي اطمينان هستند، راه حل هاي جايگزين هستند براي وقتي كه آدم ها احساس مي كنند امكان اعمال عامليت شان را ندارند اين جوري مي خواهند عامليت شان را، حضورشان را، توانمندي شان را به خودشان وديگران نشان بدهند.
اين بسته بودنِ دست و پا هم بخشي اش دلايل سياسي دارد. يعني مثلا حاكميت نمي خواهد فضاي بحث و نقد را باز بگذارد. بخشي اش هم ناشي از اين است كه ما كار تشكيلاتي و جمعي روشمند را بلد نيستيم، ساختار درست كردن را بلد نيستيم، و البته هنجارها و ارزش هاي متناسب با ساختارسازي را هم نداريم (مثلا تعهد و مسووليت پذيري در كار جمعي داوطلبانه).
جوک بسازیم تا توسعه نیابیم (متن كامل سخنرانی دكتر محسن رنانی، اقتصاددان، در رویداد تدایکس نقش جهان(
جوك‌ها دود هستند؛ آتش جاي ديگر است (مصاحبه دكتر تقي آزاد ارمكي، جامعه شناس در نقد ديدگاه دكتر رناني، در روزنامه دنياي اقتصاد)
به نظر من:
تبيين هاي دكتر رناني از پيامدهاي جوك ها قوي نيست، مكانيزم اثرها را نتوانسته بگويد. مثلا چه طور جوك هاي قوميتي موجب طول عمر پايين بنگاه ها و شركت ها مي شوند؟! به راحتي نمي شود پذيرفت كه يك عامل مهم همكاري نكردن در سرمايه گذاري و توليد مشترك اقوام، جوك ها هستند! يا نگراني زنان براي نامزدي مشاغل مهم...
نه اين كه جوك ها به عنوان بخشي از توليدات فرهنگ اثري نداشته باشند، ولي وزن و سهم آن ها را اين قدر زياد ديدن، به نظرم واقع بينانه نيست، اگرچه ممكن است چنين تبييني براي مخاطب سخنراني جذاب باشد! در حوزه اقتصادي عوامل كلان تري هستند كه مانع سرمايه گذاري و پيشرفت مي شوند.
من تا حدي با دكتر آزاد ارمكي موافقم. البته حرف هاي ايشان خيلي پراكنده و شتابزده است. شايد هم بعضي ملاحظات مانع از اين شده كه صريح تر حرف بزند. به هر حال اين كه ايشان سعي كرده علل ابداع و رواج جوك ها را تحليل كند، خوب است، اما ربطي به سخنان دكتر رناني ندارد. چون دكتر رناني در مقام تحليل پيامدها است. علل وپيامدها دو بحث جداگانه اند و در نقد سخني كه به پيامدها مربوط است نمي شود از علل حرف زد، بلكه بايد ادعاي رقيب براي پيامدها آورد. حالا البته شايد علت اش اين بوده كه دكتر آزاد فكر كرده حالا كه بحث جوك سازي مطرح شده فرصت خوبي است براي تحليل علل.
من فكر ميكنم دو تا چيز لازم داريم كه نيست: يكي فضاي باز براي صحبت كردن همه و ديده و شنيده شدن شان، و يكي هم امكان شبكه شدن و فعال شدن آدم ها با علايق مشترك (نهادهاي مدني). يعني دو تا عرصه مهم براي كنشگري مردم به قدر كافي وجود ندارد. فكر مي كنم پيامد اين وضعيتِ بسته بودن دست و پاي مردم اين ها است: جوك ساختن، يك جاهايي در مجامع حرف هاي بي ربط زدن (مثلا اعتراض سياسي در مجمع ادبي، مطالب به دردنخور در شبكه هاي اجتماعي رد و بدل كردن)، شايعه ساختن، تحريك كردن همديگر، غر زدن و مانند اين ها. اين ها سوپاپ هاي اطمينان هستند، راه حل هاي جايگزين هستند براي وقتي كه آدم ها احساس مي كنند امكان اعمال عامليت شان را ندارند اين جوري مي خواهند عامليت شان را، حضورشان را، توانمندي شان را به خودشان وديگران نشان بدهند.
اين بسته بودنِ دست و پا هم بخشي اش دلايل سياسي دارد. يعني مثلا حاكميت نمي خواهد فضاي بحث و نقد را باز بگذارد. بخشي اش هم ناشي از اين است كه ما كار تشكيلاتي و جمعي روشمند را بلد نيستيم، ساختار درست كردن را بلد نيستيم، و البته هنجارها و ارزش هاي متناسب با ساختارسازي را هم نداريم (مثلا تعهد و مسووليت پذيري در كار جمعي داوطلبانه).
۱ نظر:
اما ندا جان من هم فکر میکنم حق با دکتر رنانی است تاثیر جک ها در تفکرو تغییر نگرش آدم ها نباید دست کم گرفت
ارسال یک نظر