۱۸ شهریور، ۱۳۸۵

رؤیای امارت

تازه‌گی به نظرم آمده که یکی از نکات جالب و قابل تأمل در روند تحولات اجتماعی، دگرگونی نام‌ آدم‌ها است. احتمالاً اکثر ما متوجه شده‌ایم که در هر نسلی یک سری نام‌ها بیش‌تر تکرار می‌شود و لابد به دلایلی بیش‌تر مطلوب والدین آن دوره بوده است. اخیراً هر از چندی سازمان ثبت احوال و اسناد کشور هم آماری در مورد فرکانس نام‌ها و نام‌های خانوادگی ارائه می‌کند؛ مثلا ده نام دختر یا پسری که بیش از همه در یک‌سال اخیر ثبت شده. البته این‌جور که آمار مزبور در روزنامه‌ها می‌آید بدون هرگونه تفکیک قومی یا جغرافیایی یا طبقاتی است که اگر این دسته‌بندی‌ها شده بود شاید گرایش‌های مردم می‌توانست روشن‌تر و معنادارتر هم باشد.

راست‌اش من آمار دقیق و مستندی در دست ندارم، اما همین جور سرانگشتی که نگاه می‌کنم به‌نظرم می‌رسد طی سال‌های اخیر، دست کم در میان طبقه‌ی متوسط شهری تعداد کودکان و نوجوانان پسر‌ی که نام مذهبی‌شان با پسوند «امیر» همراه است رشد قابل ملاحظه‌ای داشته. آیا شما افراد زیادی از نسل قبل را سراغ دارید که نام‌‌ها‌شان چنین چیزهایی باشد: امیرمحمد، امیرعلی، امیرحسین، امیررضا، امیرمهدی؟ من هرچه فکر کردم تنها یک نفر به خاطرم آمد: امیرحسین فردی؛ که به نظرم نویسنده‌ی کتاب برای نوجوان‌ها بود ( و لابد هنوز هست). اما الان بچه‌های زیادی را می‌شناسم که یکی از اسم‌های بالا را داشته باشند. به‌نظرم این قضیه چندان اتفاقی نیست! البته من با والدین این بچه‌ها تا به‌حال در این مورد صحبت نکرده‌ام که ببینم چه‌طور یا چرا این اسم‌ها را انتخاب کرده‌اند اما به‌هرحال به‌نظرم معنی‌دار است. نکاتی که فعلاً در این مورد به ذهن‌ام می‌رسد و البته ممکن است با واقعیت تطبیق داشته یا نداشته باشد از این قرار است:

- آیا والدین این بچه‌ها با اضافه کردن نامی مذهبی به عنوان پسوندِ نام «امیر» خواسته‌اند بارمعنایی مذهبی به نام فرزندشان بدهند؟ یا برعکس با اضافه کردن «امیر» به نام‌ شخصیت‌های مذهبی خواسته‌اند اندکی از رنگ مذهبی و سنتی نام مذکور بکاهند؟
- آیا میل آرمانی خود برای فرزندشان را که مایل‌اند در واقعیت هم محقق شود در نام او قرار می‌دهند تا شاید در آینده به حقیقت بپیوندد و او امارت و ریاست را تجربه کند و مایه‌ی فخر و مباهات والدین خود شود؟
- آیا این روآوردن گسترده به نام «امیر» نشان احیای دلبستگی دیرین و عمیق ما ایرانیان به امارت و سلطنت نیست که پس از چندین سال فروخفتن اینک در جامه‌ای دیگر ظاهر شده است؟

* پی‌نوشت: در مورد اسم‌ها و رابطه‌شان با تحولات اجتماعی هنوز هم حرف دارم. خواهم نوشت.

۷ نظر:

ناشناس گفت...

نگاه جالبی بود. من فکر میکنم پیشوند امیر یک ترکیب جدید از اسم میسازد که شاید مانع از تکراری بودن آن میشود. مثلا محمد زیاد است ولی امیرمحمد کم است. اینطوری هم نام محمد مورد استفاده قرار گرفته و هم اینکه کودک به دلیل تشابه اسمی دچار مشکل نیست. از سویی دیگر به نظر من در سالهای اخیر گستره اسمهای مورد استفاده در حال افزایش است و مردم اسمهای بیشتری را مورد استفاده قرار میدهند.

ناشناس گفت...

و در همين زمينه مي توني توجه كني به اسم آزاده كه در دو سه سال قبل و بعد از انقلاب دربرگيري زيادي داشته.
اگه توجه كني امروز خيلي پركار بودم و برات دو تا كامنت گذاشتم
شاد باشي

ناشناس گفت...

سلام
وبلاک خوبی دارید بهتون تبریک میگم
میشه ازتون بخوام یه سری به وبلاک آقای فاضلی بزنید و کامنت بلوغ اجتماعی رو بخونید و اگه ممکن بود نظر بدید.هکر( نترسید با این کلمه قصد ترسوندن ندشتم )
پیروز باشید

ناشناس گفت...

سلام دوست من. طی آخرین شنیدهام اسماء فاطمه ، زهرا و مریم در ایران به ترتیب بیشترین آمار را دارا هستند البته تحلیل من این هست که نسبت به اسمائ دیگر که خیلی زیاد هستند این 3 اسم مشهور توانسته درصد بیشتری را به خود اختصاص دهد در حالی که درصد این سه اسم نسبت به همه ی اسماء زیاد نیست و در مورد کلمه ی امیر من قبلا هم این اسم را در خانواده و دوستان یعنی مسن تر ها دیده ام ولی از دوستانی که اخیرا این اسم را به صورت مرکب استفاده میکنند سوال کردم گفتند امیر بر گرفته از نام امیرالمومنین است. حقیقتش را بخواهید من خودم هم هر وقت امیر را میشنوم یاد مولا می افتم و اصلا به نظرم اسم جدید و ایرانی و به قولی غیر مذهبی نمیاید .

ناشناس گفت...

می‌توانی دقیقا بگویی که منظورت نام متولدین چه بازه‌ای است؟ بچه‌های سه چهار ساله را می‌گویی یا بچه‌های بیست و سه چهار ساله؟

n گفت...

قهوه‌چی گرامی؛ تبیین‌تان ساده و کاملاً قابل قبول به‌نظر می‌رسد ( چرا این یکی موقع نوشتن به فکر من نرسید؟!) اما می‌شود پرسید اگر هدف فقط جلوگیری از تکرار نام‌ها و احتراز از تشابه اسمی بوده است چرا کلمه‌ی «امیر» برای این منظور انتخاب شده است؟ چرا از کلمه‌ی دیگری مثلاً -همچون گذشته- از «غلام» استفاده نشده: غلام‌رضا، غلام‌علی، غلام‌حسین ؟ در مورد تنوع اسم‌هابا شما موافق‌ام، این شاید بازتاب گرایش به تمایز و منحصر به‌فرد بودن در میان ما باشد.

اکرم جان، البته در این مورد که واقعا چرا این اسم را به صورت مرکب انتخاب می کنند به نظر من نمی‌شود با یکی دو مورد سوال کردن نتیجه‌گیری کرد، من هم در این‌جا فقط چند فرضیه مطرح کرده‌ام و البته این موردی که والدین مورد نظر شما گفته‌اند هم می‌تواند یکی از فرضیه‌ها باشد. علاوه بر این من نگفتم امیر نامی ایرانی است! هم‌خانواده‌های عربی‌اش را می‌شناسیم: امر،امارت، مأمور... ممنون که با دقت مطلب را خواندی.

سولوژن عزیز منظور من بیشتر بچه‌های زیر ده سال بودند.

ندا

ناشناس گفت...

ببین ندا ، من خودم اسم پسرم را امیر محمد گذاشتم به دو دلیل یکی اینکه اسم محمد را فوق العاده دو ست دارم دوم اینکه فکر می کنم چون این اسم پیغمبر عزیز ما هست باید به نحوی با ادب و احترام بیشتری مورد خطاب قرار گیرد به همین خاطر نام امیر را به اول اون اضافه کردم تا به نوعی بیانگر سروری و آقا بودن صاحب اصلی این اسم یعنی حضرت محمد(ص)باشد به نظر خودم هم توجیه منطقیی بود.