۰۴ مرداد، ۱۳۸۶

دوربین مخفی و مسؤولیت اخلاقی

یک سؤال این است که آیا این برنامه‌هایی که با مضمون«دوربین مخفی» تولید و پخش می‌شود اخلاقی هستند؟ یعنی آیا کنش و واکنش‌های آدم‌ها را بدون اطلاع‌شان ضبط کردن و بعد نشان دادن به ملت (به صورت اصلی یا با شطرنجی کردن چهره‌ی افراد) کاری اخلاقی است؟
برای من معمولاً این برنامه‌های دوربین مخفی که یک محرک غیرعادی یا غیرمنتظره می‌گذارند تا ببینند آدم‌ها چه‌طور واکنش‌‌ نشان می‌دهند تا مردم را به این وسیله بخندانند به هیچ‌وجه جالب و خنده‌دار نیست! اصلاً محتوایی ندارد که بخواهد آدم را بخنداند. شاید کسی از صدای خنده‌ای که روی این‌جور برنامه‌ها پخش می‌شود خنده‌‌اش بگیرد البته!
اما برعکس از دوربین مخفی‌ای که کنش‌های معمولی و روزمره‌ی ما را ثبت می‌کند و مثل آینه در برابرمان می‌‌گذارد به شدت خوش‌ام می‌آید! این فیلم‌ها خیلی به‌نظرم تأمل‌برانگیز است، تصویر خود ما را به خودمان نشان می‌دهد و گاهی بعضی‌های‌مان را به بعضی دیگر، فرقی نمی‌کند. ما را وامی‌دارد که رفتار خودمان را بازبینی کنیم؛ با دقت و تمرکز و تأمل بیش‌تر، فارغ از غبار عادت و روزمرگی، فارغ از حواشی نامربوط و برهم‌زننده‌ی تمرکز حواس و فکر.

باید اضافه کنم به عقیده‌ی من تا زمانی که افراد نمایش‌داده‌شده قابل شناسایی نباشند از لحاظ اخلاقی مسؤولیتی متوجه سازنده یا پخش‌کننده‌ نیست. به علاوه بسیار بعید به‌نظر می‌رسد سازندگان چنین برنامه‌هایی در پی یک کنجکاوی صرفاً شخصی توجه مخاطبان‌شان را به رفتار کسی در یک موقعیت روزمره جلب کنند! چنین برنامه‌هایی ژانر یا محملی برای نقد اجتماعی هستند. یک «کنجکاوی شخصی» نمی تواند موضوع ابزاری که ماهیت رسانه‌‌ای دارد قرار بگیرد؛ خواه تلویزیون باشد یا وبلاگ، و ارزش چنین برنامه‌هایی در جلب توجه مخاطب دقیقاً در همین نکته نهفته است. مخاطبی که چنین نکته‌ای را درک نکند از ماهیت رسانه‌ای تلویزیون یا وبلاگ غفلت کرده است.

هیچ نظری موجود نیست: