۲۸ دی، ۱۳۸۹

مشارکت مدنی در جهان

گالوپ [1،2] از ملت پرسیده که در یک ماه گذشته کدام یک از این کارها را کرده اند: کمک مالی خیریه، صرف وقت داوطلبانه در سازمان ها (کار داوطلبی نیکوکارانه و عام المنفعه)، کمک به کسی که او را نمی شناخته اند اما می دانسته اند که به کمک نیاز دارد. این پیمایش در میان افراد بالاتر از 15 سال در 127 کشور دنیا با مصاحبه تلفنی یا حضوری صورت گرفته و در نهایت از ترکیب سه متغیر فوق یک شاخص مشارکت مدنی ساخته اند که کشورها را بر مبنای آن رتبه بندی کرده اند. در جداول درصد افرادی که به سه مورد فوق پاسخ مثبت داده اند درج شده است. اهمیت شاخص ترکیبی فوق در تاثیری است که مشارکت مدنی می تواند بر بهزیستی اجتماعات داشته باشد.

در میان ده کشوری که در صدر لیست قرار دارند، هشت کشور توسعه یافته (ایالات متحده، ایرلند، استرالیا، نیوزیلند، انگلستان، هلند، کانادا و هنگ کنگ) به چشم می خورد. تایلند و سریلانکا هم دو کشور در حال توسعه ای هستند که در میان این ده کشور دیده می شوند که علیرغم فقرشان، کمک مالی و عملی زیادی به دیگران می کنند! (این را آیا مثلا به آموزه های مذهب بودایی می شود ربط داد؟)

در میان دوازده کشوری که کم تر از همه مشارکت مدنی دارند سه کشور افریقایی (الجزایر، رواندا و بروندی : این طفلکی ها از شر جنگ و خشونت و گرسنگی وقتی هم برای مشارکت مدنی دارند؟!)، یک کشور خاورمیانه ای (فلسطین)، و بقیه عمدتا درشرق اروپا (بوسنی و هرزگوین، لیتوانی، بلغارستان، صربستان، کرواسی، آلبانی و یونان) دیده می شوند.
جالب است که در بعضی کشورهای در حال توسعه ای که در رده های بالا قرار گرفته اند، اگرچه میزان کمک مالی خیریه کم است، اما کمک به دیگران ناشناس و کمک در سازمان های داوطلبانه رواج بیشتری دارد، مثل ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان (آسیای میانه) و بعضی کشورهای افریقایی و امریکای لاتین.

به نظر می رسد تحلیل این داده ها و تطبیق آن ها با وضع توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشورها جالب باشد. علیرغم آن که در ظاهر بعضی تناقض ها دیده می شود (مثلا در هم فرورفتن کشورهای فقیر و غنی در این رتبه بندی)، نوعی خوشه بندی هم به چشم می خورد، مثلا نشستن چندین کشور اروپای شرقی در قعر جدول احتمالا از منظر اقتصاد سیاسی قابل تحلیل است. یا مثلا اگر داده ها را با سرعت رشد اقتصادی کشورها یا میزان نابرابری یا بی ثباتی سیاسی مرتبط کنیم شاید نتایج جالبی به دست آید. آیا ثبات سیاسی عامل مهمی نیست که باعث توجه مردم به غیرخودشان می شود؟

متاسفانه باز هم ایران در لیست نیست. پیش بینی شخصی من این است که اگر بود، احتمالا به انتهای رتبه بندی نزدیک تر بود تا بالا. این روزها مردم «بی وضو به آسمان نگاه نمی کنند»!

هیچ نظری موجود نیست: